مصادیق احترام در قرآن

خداوند ضمن بیان کلیاتی درباره چگونگی احترام گذاشتن، موارد و مصادیق جزیی را نیز مطرح می‌کند تا انسان‌ها بیاموزند که چگونه باید حرمت نگه دارند و احترام کسی را به جا آورند و تکریم نمایند؛ چرا که انسان با عمل اخلاقی، نشان می‌دهد تا چه اندازه فضایل اخلاقی در او رسوخ کرده است. به عنوان نمونه کسی که متخلق به اخلاقی الهی باشد، می‌داند که با پیامبر(ص) نمی‌بایست درشتی کند و یا واژگانی را به کار برد که از شیوایی و رسایی و بلاغت و فصاحت برخوردار نیست. (بقره، آیه 104؛ نساء، آیه 46؛ نور، آیه 63؛ حجرات، آیه 2) تقدیم سلام و با خوش رویی با شخص مواجه شدن، خود نوعی از تکریم و حرمت نگه داشتن است که خداوند در برخی از آیات بدان اشاره کرده است. از جمله در داستان حضرت ابراهیم(ع) و ورود فرشتگان به منزل ایشان، فرشتگان بر ایشان سلام می‌فرستند و این گونه تکریم می‌کنند. آن حضرت(ع) نیز با پذیرایی کامل و انداختن سفره غذا می‌کوشد تا نسبت به مهمانان خود تکریم روا دارد و احترام و حرمت ایشان را نگه دارد. (ذاریات، آیات 24 و 25؛ هود، آیه 69؛ حجر، آیات 51 و 52)

از جمله شیوه‌های تکریم و احترام به مهمان آن است که در جای خوش و بهترین مکان او را بنشانیم و به استقبال و بدرقه او برویم. (همان و نیز یوسف، آیه 100) مراعات مکانت مهمان و ایجاد امنیت، آرامش و آسایش و رفاه (همان و نیز هود، آیه 78؛ حجر، آیات 68 و 69) از دیگر کارهایی است که شخص می‌تواند در مقام تکریم مهمان انجام دهد.

احسان و کمک به والدین و پرهیز از نشان دادن خستگی در پذیرایی و مواظبت و مراقبت از ایشان در سالخوردگی و ناتوانی، از دیگر شیوه‌های تکریم و احترام بزرگ هاست که در آیاتی از 99 و 100 سوره یوسف و آیات 23 و 24 سوره اسراء به آن اشاره شده است.